آتا بابا سؤزلري
يليگي باشارمادين، جانين چێخسين بئله گز.
***
بَياز ايپك هر رنگه بوْيانار.
***
بضاميرم آغادان قوْرخورام، بضايرم خانيمدان.
***
بێغدان كسير، ساققالا قوْيور.
***
بيلدير گئدن بيلديرچين، هاني سنين بير قێلچين؟!
***
بيلدير اؤلوب بوْز ائششك، بۇ ايل گلين آغلاياق.
***
بيلدير يئديم بير اينجير، ايندي ده قارنيم اينجير.
***
بيلديرچين جامالاباددان هارا گئدر؛
دني يانيندا، سۇيو يانيندا.
***
بيلديرچينين بَيليگي داري سوْوولاناجاندير.
***
بيلديگيندن دانيش، بيلمهديگين سني گۆدازا وئرر.
***
بيلن آز دئير، بيلمهين يۆز.
***
بيلنه بير، بيلمهينه مين اوْخو.
***
بيلهنين ده باشينا دؤنوم، بيلمهيهنين ده،
داد ياريمچيق اليندن.
***
بيلنله بيلمهين تاي اوْلماز.
***
بيلمهديگين بيلديگيندن چوْخدو.
***
بيلمهمك آييب دئييل، سوْروشماماق آييبدي.
***
بيلمهسن، بير بيلندن سوْر.
***
بيلسيديم آتين اؤلدويونو،
قۇلاغي دوْلوسو دارييا ساتارديم.
***
بيلسيديم، درديم ايكي اوْلمازدي.
***
بيليي گۆجلو اوْلان بيرين يێخار، بيليگي گۆجلو اوْلان مينين.
***
بير آج گۆلهين اوْلار، بير ده يالاواج.
***
بير آج قۇدورغان اوْلار، بير توْخ.
***
بير آغاجدا گۆل ده بيتر، تيكان دا.
آغالار!
بيري دئير: گرك فالا باخيلا!
بيري دئير: گرك دعا يازيلا!
بيري دئير: گرك ائوي ييخيلا،
بو كيشيني گلين ييخاق، آغالار!
سحر تئزدن كيشي گئدر ايشينه،
پينتي آرواد چارشاب سالي باشينا،
فاتما خالا گلر، دوشر پئشينه،
نه خوش اولار دعا يازماق، آغالار!
ايكي آرواد كوچهلري دولانير،
چرشابلاري زيغ-چامورا بولانير،
فالچي قارداش خانيملارا سولانير،
بوينو يوغون، شلپاپاخ، آغالار!
اول بير آز دانيشارلار، دئيرلر،
چوبوقلاشيب قندو نابات يئيرلر،
اوندان سورا ميس-تاس يئره قويارلار،
گلين بير آز فالا باخاق، آغالار!
آرواد گرك الين چكسين تاسينا،
فالچي باخار الينين هناسينا.
بئله آرواد، ارين گلسين ياسينا!
ياخشي بيلك، قشنگ بوخاق، آغالار!
قتباشيلار دؤورهسينه دوزولور،
فالچي باخار، خومار گؤزلر سوزولور،
باشين اير، دوداخلاري بوزولور،
سسلر گلي تاراخ-تاراخ، آغالار!
كافير هبلر تاس ايچينه تؤكولو،
كيمين باشي، كيمين قارني سؤكولو،
ايفريتلرين جومله قاني تؤكولو،
كيميسي ده اولو دوستاخ، آغالار!
بير تومن پول بئش قتباشي وئريلو،
ار-آروادين قاراباختي دورولو،
ائوده گئنه اجينهلر ديريلو،
گئنه او آش، او ايسپاناخ، آغالار!
فاتما خالا هر گون گلر بولارا،
يئير، ايچر، الين سيلر دووارا.
گئدجاخلا صاباح مالا، بازارا،
سورا گؤراخ، نه ياپاجاخ، آغالار.
صاباح اولار گئدر مالا، يوزانا،
بئش قران دا وئرر دعا يازانا.
باشا گلمز، قالو آرواد آذانا،
آخشام اولدو، يانار چيراخ، آغالار!
موللا يازان دعالاري بيتورو،
ياري گئجه قوناخلاري اؤتورو،
فاتما خالا قاپيياجان گتيرو،
خانيم گيرر گؤزدن ايراخ، آغالار!
كيشي گليب، اودون قويوب اوجاغا،
قارانليخدا ياغي تؤكوب چيراغا.
خانيم گلير، كيشي دورور آياغا،
سيزه زحمت، اونا داياخ، آغالار!
كيشي وورار، آرواد چكر هاواري،
پارچالانيب كؤينيينين كناري.
قانا باتيب زنجيرهسي، ناواري،
قورتاراجاخ، گؤراخ نه واخ، آغالار؟
باش ياريليب، چوماخ گزير هاوادا،
ماجال اولموب چارشابيني چيخادا.
سني تاري، تأثيره باخ دعادا،
دورون گئداخ، بيز ده آلاخ، آغالار!
فاتما خالا ناغيل ائلر ارينه؛
-بيز ياخچيليخ ائتدوخ بو گون بيرينه!
بوغوشدورا هر گون ياري-يارينا،
او دونيادا گؤرمز دوزاخ، آغالار!
بو اسنادا ناگه قاپي آچيلير،
پينتي آرواد گلير، قاني تؤكولور.
فاتما خالا بونو گؤروب، اكيلير،
باشيميزا نه كول تؤكاخ، آغالار؟
لعنت ائيلر آرواد دعا يازانا،
فاتما خالا هاني، باسسين قازانا؟
خبر وئرين گلسين فالي يوزانا،
يوخلاماسا، اولسا اوياخ،آغالار!
سؤزون كسيب، پيشيك قاشدي ائشييه،
تأثير ائتدي بو سؤزلر چوخ كيشييه.
بير سؤز دئييم؛ مؤجوز اير ياشييا،
اونا چاتماز هئچ بير يانشاخ، آغالار!
آخير كي، آغلات ميللتي!
هر گئجه شامدان سورا، ائي موللهلي
قوي چيراغي قارشووا، آچ متقهلي،
عقلووي ييغ باشووا ميثلي-پارا،
نوههني ازبرله، دولدور آنبارا،
چكمه آل بير جوفت، رنگي-لعليگون،
ازبرايي پايي-نهسي شيمري-دون[1]
وئر چيلينگر چرخه چكسين خنجري،
بدها سوست ائيله شيمري-ابتري!
خنجري تئز وئر الينه كافرين،
موردشو يوسون گؤروم او اللرين!
آل اله بير نئيزه، يا بير كرواشان،
دور داليدا، وئر آغان شيمره نيشان.
چون آلار خنجر او ملون دستينه،
ائيله نره ائيله كي، خاخ[2] ديكسينه!
برك چيغير، ميللت آييلسين خابيدن،
اول قدر آغلات كي، دوشسون تابيدن.
ايستيسن كي، تول تاپسين مرسييه،
حؤكم قيل، وورسونلا باشين نئيزهيه!
خالقا تأثير ائتمسه بو ماجرا،
سؤيله شيمره، نل وورسون آتلارا!
قلبي داشدان بركدير بو ميللتين،
آغلامازلار. خئيمگاهه سور آتين،
وور، داغيت، ياندير خيامي سربسر،
بلكه بو ظلم ائيلهيه خالقا اثر.
گؤرسن اولمور، قامچيني آل دستووه،
ائيله وور كي، داشلانا قان اوستووه.
سال عروسي آت دؤشونه بير زامان،
تا اؤجالسين عرشه فريادو فغان.
توتماسا مجليس اگر، ائي مرد كوسا،
شيمريدن آل خنجري وئر هاريسه!
باغلا اطفالي-يئتيمي قول-قولا،
تا دئسين كؤسون خالا: "ائي واي، بالا!"
ائتمسه بو هم اثر باجيلره،
موسلومو سال داميدن، دوشسون يئره.
بد چوبي-منبعره چال دستووو،
ميللتي-ايرانه گؤستر شستووو!
قورخوسان گر پايهي-منبعر سينا،
قورخما، وور، سينسا، قاييتديرريق گئنه!
گؤزلرين گر وارسا آچ، گؤر بير نه وار!
خاخ ياتيب، گؤرسن اگر ميثلي داوار،
قامچيني چك، وور سكينه باشينا،
عمهسين قرق ائيله تئز گؤز ياشينا.
قورخورام چيخسين ياديندان ساريبان،
عقلووي ييغ باشووا، ائي روزخان!
بير قيلينج پارچاسي تاپ، ائي شئشقولاق،
خيردا بارماغين حسينين كس گؤراخ!
خالخ وورمور باشينا، چكمير هاوار،
سنده يوخدور تاقسير، ائي ميرزه قافار!
پاس باسار قلبي كؤنول شاد اولماسا.
يعني كنتده دادو بوسداد اولماسا.
موشتري يوخ چون به آلويي-قره،
اول جهتدن خلق الين وورمور يئره.
بير يانيقلي سؤز دئ كي، خالق آغلاسين!
شيمره بير بئل وئر، فراتي باغلاسين،
حؤكم وئر لشكر آلا ساغو سولون،
چك قيلينجي، سال علم دارين قولون!
مجليسي گرم ائتمسه بو سرگوزشت،
دوش آشاغي، تئز گتير بير دانه تشت.
خئيزراني قووزا، گن قوي قيشلارين،
سؤيله: يا موولا، نه خوشدور ديشلرين!
ائتمسه بو هم عوامي اشكريز،
عابدي-بيماري وئر جللاده تئز!
بير قدر ظالم يئزيده وئر آراق،
تكي وورسون باشينا خالق شاققاشاق.
راستووا كئچسه او مرهوم هرمله
سؤيله: ملون، قوللارين تئز چرمله!
چون فراتي-ابني-سد ائتميش قوروخ،
قوي كمانه بير داها اوچپرلي اوخ.
پارچالار چون اوخ بوغازي-اسغري،
سن ده وور يومروقلا سيندير منبعري.
قرق اولار ميللت كسالت دهرينه،
مين سمندي، گئت مدينه شهرينه،
بوينووا سال شالي-ازا چون بشير،
نره وور سن از چيگر-مانندي شير.
يولدا گلسه راستووا اوممولبهني،
كس قاباغين، سؤيله، با آهو انين،
ائيله اشكي-چشم ايله تر يايليغي:
"گلميشم من وئرمهيه باش ساغليغي".
بو قدر وار كي، خانيم در كربالا،
قالمادي آلي-عبادن بير بالا!
ائي خانيم، چون بيتدي ابباسين ايشي،
اللي مين بوينويوغون، ظالم كيشي
ائتديلر قارت خيامي بيلتامام،
قالمادي، بير شاهيليق زاد، والسلام!
گؤرسن ائتمير ناله خلقي-بي ادب،
دوش آشاغي منبعر اوستن پورقزب،
آل اله بير با كيفايت يارماچا،
كس قاباغين ميللتين قويما قاچا،
هر كي، گلدي قارشووا وور قورخما، ها!
سئيّده، موللايه، خانه باخما، ها!....
موختسر، بازويه جمع ائت قوتين،
كللهسين از ميللتي-بيقئيرتين!
ميللتين سن باش-قولاغين ياخشي ائش،
مؤجوزو گؤرسن، ولي آختارما، كئش!
[1] - شيمرين نهس آياغينا گئيديرمك اوچون
[2] - خالق
الله "اول" دئمكله اولدو بو دونيا
الله "اول" دئمكله اولدو بو دونيا،
الله "دول" دئمكله دولدو بو دونيا
حاقين درگاهينا يولدو بو دونياواللاه،
دولايلاري سرتدي بو يولون،
ائنيشي، يوخوشو درددي بو يولون.
اؤيونمه اؤزونه، گولمه اؤزگهيه،
قيسمتي اولمايان يئتمز عرصه يه.
كوندن كوله دوشر، جانين لرزهيهديققت
ائت، ياماجي كرتدي بو يولون،
ائنيشي، يوخوشو درددي بو يولون.
دونيادا هامي تك، دار بير ماجالسين،
علاج اول دردلره، قلبين گوج آلسين.
اينسان مرد عملله گرك اؤجالسينفخرددين
ميدانلي
سئونلر قوجالمير
مرد اوچون جيغيري مرددي بو يولون.
ائنيشي، يوخوشو درددي بو يولون.
ابله عمليني گؤرمه زاماندا،
ياتاندا گؤزلرين قالار تاواندا.
سودا بوغولانين الي سامانداگئرييه
دؤنمهمك شرطدو، بو يولونئنيشي،
يوخوشو درددي بو يولون.
نادان مجليسينده نه دانيش، نه دين،
ائله اوتور-دور كي، سينماسين قددين.
گلر صاحب زامان بيل، آي فخرالدين،
توكنر ذلتي، حددي بو يولون.
ائنيشي، يوخوشو درددي بو يولون.